Vraagje;Wat is het geluid achter een straaljager in landing?

[Martijn]

Hallo,

Ik was vorige week donderdag een kijkje gaan nemen bij de oefening Nato Tigermeet op vliegbasis Volkel en kwam daar voor mij een totaal nieuw geluidsverschijnsel tegen.

Toen alle toestellen aan het einde van de middag binnen kwamen om te landen stond ik recht onder de landingslijn en enkele meters voor het hekwerk. Na wat F-16's kwamen er twee Tornado's in de landing. De Tornado's kwamen voorbij en net voordat zij het landingsgestel aan de grond zouden zetten hoorde ik een raar geluid precies op de plaats waar dat deze twee Tornado's net voorbij gevlogen waren. Dit geluid is voor mij te omschrijven als plastic folie die je in je hand verkreukelt alleen dan verplaatste dat geluid zich in de lucht in dezelfde richting van de straaljager.

Ik kwam alleen maar op het idee dat het iets met de slipstream te maken zou moeten hebben, maar Google gaf mij geen antwoord op de vraag of je een slipstream ook daadwerkelijk kunt horen.

Ik hoop dat iemand mij kan uitleggen wat dit geluid precies veroorzaakt. Ook vroeg ik mij af of het weer hier ook invloed op heeft of is dat geluid er bijna altijd?

Ik had het in ieder geval nog nooit gehoord, maar vond het wel perfect passen bij die Tornado's.

Met vriendelijke groet,

Martijn.

[evhest]

Klinkt alsof je de luchtwervelingen achter een landende kist beschrijft. Bij landende Tornado's hoor je dat inderdaad goed.

[Hurricane]

De Tornado heeft een grotere luchtweerstand dan de F-16.

Het fenomeen heet tip-wervel vortex en onderstaand filmpje laat doormiddel van gekleurde rook zien hoe deze vortexen ontstaan en zich uiten. Tijdens deze draaikolken (wat ze feitelijk zijn) worden bepaalde luchtstromingen afgebogen en versneld wat deze geluiden veroorzaakt.
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=uy0hgG2pkUs[/youtube]

[Delta12]

Ga maar is bij Schiphol staan bij de kop van een baan als ze landen. Dan hoor je na een grote kist het ook goed suizen en knetteren boven je. Kijk maar eens op een wat mistige dag bij de Aalsmeerder dijk vlak bij de kop van baan 36R. Als je daar staat zie je de condensatie wervelwinden zo neerslaan op het water, apart gezicht is dat.

[wild weasel]

Om hier nog even een kleine aanvulling op te geven. De burgerluchtvaart heeft hier nog veel meer last van, en deze geluiden/effecten zijn het sterkst bij een Boeing 737 (volgens mij alle types).......van de week stond ik op de kop van de 18R )Schiphol) om wat foto's te schieten en toen viel mij op dat de 737 hier het meest last van heeft en de luchtbewegingen ook het langst blijven hangen (soms tot 20 seconden na passage).......je hoort dan echt de luchtwervelingen over je heen rollen en wervelen...let wel, alleen bij de landing kun je dit heel goed waarnemen, omdat ze dan volledige flap configuratie hebben...

Zoals al uitgelegd dus, een vleugel creeert lift aan de bovenkant, ook wel de overdrukzijde genoemd. hier wordt de lucht dusdanig versneld dat deze lift genereert (in vochtige condities zie je heel vaak condens trails en wervelingen bovenop de vleugel), bij deze versnelde lucht komen zoveel aerodynamische krachten vrij dat hieruit heel veel luchtwervelingen (mini tornado's mag ook ) ontstaan. Als er een 747 of bijvoorbeeld een MD-11 take off gaat, zul je ook zien dat ze een 737 net even wat langer opgelijnd laten staan om de lucht boven de startbaan weer tot rust te krijgen. Dat is overigens ook de reden waarom tegenwoordig de lijn toestellen van winglets (zie het maar als kleine staartstukjes aan de vleugeltips van een vliegtuig) worden voorzien, om die luchtwervelingen die zich veelal verzamelen rondom de vleugeltips, te reduceren.

[Benjamin]

Misschien iets heel anders,....

Maar de tornado's hebben ook thrust reversers, misschien heb je die gehoord ?
Dat is ook een apart geluid.

[Martijn]

Allen bedankt voor de snelle reactie's. Het is mij nu goed duidelijk dat het hier om de luchtwerveling gaat.

Ik hield me meer bezig met het spotten van militaire vliegtuigen, vandaar dat ik niet wist dat de burgerluchtvaart dit zelfs meer had. Nu ik dat gehoord heb ga ik zeker een keer een kijkje nemen.

Ik had inderdaad al wel gezien dat als die Tornado's op je af komen een flinke draaing veroorzaakten precies bij de vleugel punten.

Bedankt voor de duidelijke uitleg,

Met vriendelijke groet,

Martijn.

[Wildpicture]

Maar de tornado's hebben ook thrust reversers, misschien heb je die gehoord ?

De thrustreversers van de Tornado werken pas als het toestel met de hoofdwielen op de baan staat en het gewicht van het toestel op die wielen drukt.

[nilsko]

Een vergelijkbaar fenomeen heb ik ook al eens opgemerkt toen ooit een Tornado op Soesterberg na een bezoek nog eens een flyby maakte (het was de 43+20 van JBG 38 voor de puristen ).
Het bijzondere was dat na de flyby het geluid een paar keer heen en weer leek te resoneren. Ik weet niet of dat te maken had met weers-, omgeving- (bomenrij achter de "Tammer heuvel" toendertijd) of andere factoren of juist iets Tornado specifieks. Ik had het nooit eerder gehoord, maar een Bruggen spotter die toendertijd ook op de heuvel stond, herkende dit effect wel. En hij kon het weten

[FISHER01]

Bij de Harriers op nordhorn range, hadden dit ook. als ze low en hard over je heen vlogen hoorde je 20 sec lang, vreemde vortex geluiden. (en ze vlogen ook vaak onder het callsign Vortex)

[Flyingdutchman]

Is dit het niet:
http://www.youtube.com/watch?v=hM7uaLvnKIw en dan vanaf 0:27? Het zogenaamde fluiten?


Gr, Evert

[Hurricane]

Is dit het niet:
http://www.youtube.com/watch?v=hM7uaLvnKIw en dan vanaf 0:27? Het zogenaamde fluiten?
Gr, Evert

Nope, dit fluiten is het veranderen van de fuel-nozzle (brandstof spruitstuk) vlak voor de landing. Tijdens Frisian Flag kwam dit veel voor bij een paar F-16's van de KLu en dit fenomeen heeft (heb ikmijlaten vertellen) ook te maken met bepaalde motoren configuraties.

p.s. de F-15E kan je hier veel op betrappen; tijdens een AB-takeoff hoor je het ook vlak voordat het gas volledig open gaat

[aviodromefriend]

Zoals al uitgelegd dus, een vleugel creeert lift aan de bovenkant, ook wel de overdrukzijde genoemd.

Als je aan de bovenkant van de vleugel overdruk hebt, wordt het toestel tegen de grond gedrukt, en zal het dus juist moeilijker omhoog kunnen. Inderdaad gaat de lucht over de bovenkant sneller, en volgens de wet van Bernoulli levert dit een lagere druk aan de bovenkant op.

Dat is overigens ook de reden waarom tegenwoordig de lijn toestellen van winglets (zie het maar als kleine staartstukjes aan de vleugeltips van een vliegtuig) worden voorzien, om die luchtwervelingen die zich veelal verzamelen rondom de vleugeltips, te reduceren.

De reden waarom winglets tegenwoordig op steeds meer toestellen worden toegepast heeft uitsluitend financiële redenen. Bij de start/landing werken ze juist het minst goed, omdat de vorm van die dingen is geoptimaliseerd voor in de kruisvlucht (daar wordt het langst gevlogen gedurende de levensduur, dus levert het het meest op). Inderdaad verminderen ze de tipwervels, omdat de lucht die aan de tip over de bovenkant van de vleugel gaat niet verstoord wordt door lucht die van de onderkant om de vleugeltip heen naar boven wil stromen (Simpel gezegd: onderkant hoge druk, bovenkant lage druk, lucht wil van hoge naar lage druk stromen, maar dat lukt niet omdat er een winglet in de weg zit). Hierdoor wordt de luchtstroming aan de tippen minder verstoord, en verminderd daardoor de weerstand en kost het minder brandstof (lees: minder geld) tijdens de vlucht.

[Pancake]

Volgens mij bedoel je wake-turbulence.
Kijk en LUISTER dit filmpje maar eens :
http://www.youtube.com/watch?v=LwXaXnr9 ... r_embedded
Als je een dagje naar Brussel gaat, dan heb je het gegarandeerd gehoord, want de Avro RJ's kunnen er ook wat van.
Groeten,
Johan

[Martijn]

Hoi,

De link in de bovenstaande post heeft inderdaad dat geluid wat ik bedoelde, bedankt Johan. En kan het nu ook voor de militaire luchtvaart wake turbulence genoemd worden?

Ik heb ook nog even verder zitten zoeken op YouTube, maar nu zijn er nog 2 dingen die ik mij afvraag.

1. Zoals ik in een van die filmpjes zag moet de burgerluchtvaart enorm rekening houden met deze turbulentie, zoveel mogelijk vermijden. Ik begrijp dat deze toestellen veel zwaarder zijn, maar is het niet gevaarlijk voor een F-16 om door de turbulentie van twee Tornado's die naast elkaar landen te vliegen? Ik heb namelijk bij de burgerluchtvaart zat op de scanner gehoord "Mind the wake turbulence" (nu weet ik eindelijk waar dat voor is), maar ik heb dit nog nooit gehoord bij het binnenkomen van een F-16 achter een andere militaire jet. De kracht van die turbulentie is natuurlijk veel minder dan een Boeing, maar de vleugels zijn ook veel kleiner van een F-16 en hebben daardoor ook minder kracht nodig om te hellen lijkt mij.

2. Nu is dat dus turbulentie. Ik heb zelf nog nooit gevlogen, misschien ook wel een domme vraag, maar is de turbulentie waar wij het nu over hebben ook de turbulentie waar mensen het weleens over hebben als ze op vakantie zijn geweest. Ik heb zat van die verhalen gehoord dat het vliegtuig begon te trillen en flink naar beneden zakte, is dat dan ook een toestel voor hun die dat veroorzaakt heeft of is dat weer iets anders?

Ik hoop dat iemand hier nog een beetje uitleg over kan geven.

In ieder geval hartstikke bedankt voor jullie info.

Groeten,

Martijn.