Vervanging F-16's

[Richard from Rotterdam]

In eerste basis worden de gevechtsvliegtuigen nog altijd aangeschaft om enerzijds Nederland te verdedigen en om de "verplichte" bijdrage aan de NAVO te leveren. Niks mis mee lijkt me en daarvoor zal de JSF voorlopig de beste optie zijn.

Je kunt argumenteren dat we als land geen angst hoeven hebben dat ons grondgebied wordt aangevallen, maar dat werd in de jaren 30 van de vorige eeuw door de toenmalige regeringen ook gezegd. Tsja en na 1945 zijn er boeken vol geschreven over de zwakke Nederlandse luchtmacht met zwaar verouderde en volkomen ontoereikende vliegtuigen.

Dat NL in de toekomst vaker zal meedoen aan militaire of humanitaire missies in het buitenland is (hoe wrang ook) een voorrecht danwel plicht van onze welvaart. Je kunt het daarmee eens zijn of oneens, feit is dat Nederland na WO2 in veel gevallen heeft gemeend haar steentje te moeten bijdragen. Als je nu besluit om dat te doen met een modern wapensysteem als de JSF, omdat je de middelen hebt om het aan te schaffen, dan is dat alleen maar een voordeel voor zo'n missie.

Mijns inziens moet je de aanschaf van een fighter los zien van de korte termijn noodzaken van missies a la Afghanistan. Op dat soort uitzonderlijke situaties kun je je strijdmacht gewoon niet inrichten op lange termijn. Bermbommen bouw je geen leger op.

Eigenlijk moet je een fighterprogramma zien als een strategische keuze, voor de komende 30 jaar, waarnaast je meer korte termijn denken kunt loslaten op de inzet van transport, omdat je daarbij over lagere aanschafaantallen en lagere bedragen praat.
---
Ik ben er voor mijzelf wel uit dat we een nieuwe fighter nodig krijgen ter vervanging van de F-16 en ik ben er ook wel uit dat de JSF de beste optie is.

Waar ik me aan stoor is al het gedraai om de cijfertjes. Qua vlieguren kan de huidige vloot nog makkelijk 10 tot 15 jaar mee dus enorme haast is er niet. Het kan heel goed in het voordeel van NL zijn om wat rustiger aan te doen met de besluitvorming. De pro-jsf lobby van de luchtmacht zou de mond flink gesnoerd moeten worden. Niet omdat er betere opties zijn, maar juist omdat het een kinderachtige bende is. Aanstellerij om de zin maar te krijgen en allemaal smoesjes verzinnen om die zin er maar door te drukken.

Ook moeten we afstappen van het idee dat het NL bedrijfsleven er bij betrokken moet zijn. We hebben de volkomen mislukte procedure met de Apache gezien, die een nederlands verdedigingsjasje moest krijgen. Heeft honderden miljoenen gekost om te ontwikkelen en het werkt niks beter dan wat Boeing aanbood. NL bijdrage in de bouw is goed als daardoor de JSF goedkoper wordt. Anders niet doen.
---
Militaire samenwerking gaat maar ten dele op zoals wel blijkt uit de bovenstaande voorbeelden. Als puntje bij paaltje komt ben je toch weer op jezelf aangewezen. En dan is het erg prettig als je zelf nog wat fighter capaciteit hebt.

[Polecat]

Ook moeten we afstappen van het idee dat het NL bedrijfsleven er bij betrokken moet zijn.

dat ben ik niet helemaal met je eens; ik denk dat zelf goede know-how in huis hebben en houden ook een erg belangrijke pijler is onder een defensie-beleid. Jezelf helemaal afhankelijk maken van anderen en alleen maar handelaar/consument ipv producent worden lijkt me op de lange termijn niet wenselijk toch?

[ehusmann]

Dat is wel erg kortzichtig. Paradoxaal genoeg is de beste reden om defensie materiaal aan te schaffen nu juist om het nooit te gebruiken.

Hoewel dat helemaal waar is, gaat deze vlieger in dit geval niet op. We gebruiken het namelijk wel, en dus kunnen we maar beter dat aanschaffen dat we ook wel gebruiken. Er zijn genoeg voorbeelden geweest van verkeerd materieel in de handen van onze jongens.

En die jongens op de grond zijn hééél erg blij dat er een paar andere jongens (en meisjes) zijn die vanuit de lucht bescherming bieden en zo nodig in kunnen grijpen! Anders zouden die jongens op de grond hun werk nooit kunnen doen.

Yep, en waarschijnlijk zijn ze net zo blij als een Amerikaanse F-16 of A-10 een bom dropt.

Om onze vrijheid, democratie en manier van leven te beschermen, hebben we een defensie nodig. Daar hebben we ook internationaal afspraken over gemaakt. En we hebben ook een morele plicht om indien nodig anderen bij te staan. Dat kost geld. Maar als je ziet wat Nederland aan defensie uitgeeft (in % BNP) valt het allemaal nog erg mee als je het met de rest van de wereld vergelijkt.

Ik heb ook nooit gezegd dat we defensie maar moeten afschaffen. Ik betoog dat we niet alles kunnen en dus keuzes moeten maken. Die keuze kan best zijn dat we als ons gewicht in de fighters gooien, prima, maar op dit moment willen we alles doen en dat is gewoon niet vol te houden.
Percentage van BNP kan je niet vergelijken. Ten eerste behoren we tot één van de rijkste landen van de wereld waardoor het scheef getrokken wordt, maar ten tweede is de dreiging in veel landen heel anders dan hier. Je kan onze defensie uitgaven niet vergelijken met landen als India of zelfs China, die in een heel andere situatie zitten.

Erwin

[Polecat]

Je kan onze defensie uitgaven niet vergelijken met landen als India of zelfs China, die in een heel andere situatie zitten.

nee, wij hebben riolering maar geen atoombom....

[ehusmann]

In eerste basis worden de gevechtsvliegtuigen nog altijd aangeschaft om enerzijds Nederland te verdedigen en om de "verplichte" bijdrage aan de NAVO te leveren. Niks mis mee lijkt me en daarvoor zal de JSF voorlopig de beste optie zijn.

Dat is wel erg makkelijk gesteld. Hoezo is de JSF de beste optie? Daar gaat de hele discussie al maanden over en ik geloof niet dat er een duidelijke concensus is. Of is het gewoon jouw mening? Dat mag uiteraard, maar nu staat het er als hard feit.

Je kunt argumenteren dat we als land geen angst hoeven hebben dat ons grondgebied wordt aangevallen, maar dat werd in de jaren 30 van de vorige eeuw door de toenmalige regeringen ook gezegd. Tsja en na 1945 zijn er boeken vol geschreven over de zwakke Nederlandse luchtmacht met zwaar verouderde en volkomen ontoereikende vliegtuigen.

Ik denk dat jij nog eens de geschiedenisboeken in moet duiken. Wat je nu schrijft is niet te vergelijken met de huidige situatie, op meer dan één manier. De politieke stabiliteit van nu (in Europa) is met geen mogelijkheid te vergelijken met de situatie in de jaren ´30. Daarnaast mikten we toen op onze neutrale status, niet op het feit dat er geen oorlog kwam. En tenslotte, onze vloot Fokker D21s en G1en waren weliswaar ontoereikend, maar niet verouderd, in tegendeel.
Overigens toont je voorbeeld wel iets anders aan, wat vast je bedoeling niet was. Duitsland liep toen namelijk in een paar weken meerdere landen onder de voet. Deels omdat die landen niet goed voorbereid waren, deels omdat die landen gewoonweg niet waren opgewassen tegen de enorme overmacht van Duitsland. Al hadden we alle mannen van 18 tot 55 jaar oud met een wapen de straat op gestuurd, dan nog hadden we het niet gered (hooguit gerekt). Wat zegt dat je? Mij zegt het dat je je niet tegen alles kán beschermen als klein land. Het is simpel risico management, breng alle risico´s in beeld, bepaal de waarschijnlijkheid, gevolgen en kosten om het te voorkomen en bepaal dan wat te doen. Er zijn dan risico´s waar je je tegen in kunt dekken en er zijn risico´s die je niet kunt afdekken. Klinkt hard, maar zo is het. Een conventionele, directe oorlog met een grootmacht kunnen we niet winnen, simpel. Bereid je daar dan ook niet op voor, maak keuzes en bereid je voor op wat je wel kan.

Dat NL in de toekomst vaker zal meedoen aan militaire of humanitaire missies in het buitenland is (hoe wrang ook) een voorrecht danwel plicht van onze welvaart. Je kunt het daarmee eens zijn of oneens, feit is dat Nederland na WO2 in veel gevallen heeft gemeend haar steentje te moeten bijdragen. Als je nu besluit om dat te doen met een modern wapensysteem als de JSF, omdat je de middelen hebt om het aan te schaffen, dan is dat alleen maar een voordeel voor zo'n missie.

Ik begin op een papegaai te lijken, maar nogmaals, waarom moeten we op de fighters mikken. We kunnen ook mee doen zonder fighters, of met een ander type. Het is in de laatste 60 jaar ALTIJD onze keuze geweest om mee te doen en dat kon ook prima met de marine of de luchtmobiele brigade.

Militaire samenwerking gaat maar ten dele op zoals wel blijkt uit de bovenstaande voorbeelden. Als puntje bij paaltje komt ben je toch weer op jezelf aangewezen. En dan is het erg prettig als je zelf nog wat fighter capaciteit hebt.

In tegendeel, als puntje bij paatje komt zijn we aangewezen op bondgenoten. Noem eens één oorlog die we volledig op eigen kracht hebben gevoerd en gewonnen?

Erwin

[Polecat]

Ik blijf erbij dat je, zelfs tegen relatief "kleine" tegenstanders als eerste luchtoverwicht zou willen nasterven, daarna kun je met allerlei (low-budget) assets spelen zoveel je wilt..
En ik zie zelfs een klein aantal goed uitgeruste fighters als 'force-multiplier'. Die stellen je in staat om op een veiliger manier met U(C)AV's te opereren. Idealiter zou het niet uitmaken wie die fighters levert, maar ik ben voorlopig toch geneigd dat maar in eigen beheer te houden. Dat daar kosten bij komen neem ik dan maar op de koop toe..
Wellicht kun je ooit in plaats van vrager juist aanbieder van jachtvliegtuigen worden (voor belgie?), al vrees ik wel dat de bevolking er erg argwanend tegenover zou staan als wij F-16's zouden leveren om soldaten van een ander land te beschermen. Ik hoor het bepaalde fracties al zeggen "Is dat onze verantwoordelijkheid? Laat ze het zelf doen" ...

[ehusmann]

Ik hoor het bepaalde fracties al zeggen "Is dat onze verantwoordelijkheid? Laat ze het zelf doen" ...

Tenzij Belgie voor ons alle transporttaken en bijvoorbeeld SAR langs de kust gaat doen. Samenwerking kan nooit van één kant komen.
Verder ben ik het helemaal met je eens, alleen ga je daar weer voorbij aan het feit dat we nooit helemaal op eigen houtje opereren. Net zoals defensie nodig hebben een feit is, is dat ook een feit.

Erwin

[Polecat]

Ik hoor het bepaalde fracties al zeggen "Is dat onze verantwoordelijkheid? Laat ze het zelf doen" ...

Tenzij Belgie voor ons alle transporttaken en bijvoorbeeld SAR langs de kust gaat doen. Samenwerking kan nooit van één kant komen.
Verder ben ik het helemaal met je eens, alleen ga je daar weer voorbij aan het feit dat we nooit helemaal op eigen houtje opereren. Net zoals defensie nodig hebben een feit is, is dat ook een feit.

Erwin

nee gelukkig hebben we dat niet nodig gehad. Wij hedden door een mix van slimheid en geluk de mazzel gehad dat we op zeer slimme en kalme wijze van al onze kolonieen zijn af gekomen. Dit in tegenstelling tot de Belgen, Fransen, Portugezen en de Britten die allemaal nog tot in de tegenwoordige tijd oorlogen voeren of in elk geval ordehandhavingstroepen aanwezig hebben op allerlei vage plekken. En dan zie ik ons dus niet heel afwijkend zijn van die andere landen, anders dan dat we geluk hebben gehad...

Relatieve straighforward oorlogen van "landje 1 tegen landje 2" zijn inderdaad wel zeldzaam tegenwoordig, en ik verwacht ook niet gauw dat we op eigen houtje een expeditiemacht zullen moeten sturen, maar ik (en dat is al eens eerdergenoemd in dit topic) ben liever over- dan onderverzekerd.

En wat betreft die samenwerking, helemaal mee eens, ben wat dat betreft europeaan in hart en nieren, alleen zie ik het helaas op korte/middellange termijn nog niet zo verregaand gebeuren...

[Wildpicture]

In tegendeel, als puntje bij paatje komt zijn we aangewezen op bondgenoten. Noem eens één oorlog die we volledig op eigen kracht hebben gevoerd en gewonnen?

Het probleem is dus dat die bondgenoten onze vrienden zijn en dat we ze vertrouwen. Maar..... we kunnen er niet altijd op vertrouwen. Soms hebben ze ook wel eens geen tijd, geen zin of andere belangen. Dan wil je niet met lege handen staan.

Stel dat jij en je buurman afspreken taken te verdelen. Jij koopt een EHBO doos en hij een brandblusser. Lijkt op het eerste gezicht een goed idee. Ieder van jullie specialiseert en kan een beter hulpmiddel kopen dan wanneer je ieder beide hulpmiddelen zou moeten kopen. Maar als jij een brandje hebt en hij niet thuis is, ga je daar waarschijnlijk anders over denken!

[ehusmann]

Doorgaand in dezelfde analogie. Stel dat je in de middeleeuwen was geboren. Toen was er geen politie, geen brandweer, geen ziekenhuis, geen supermarkt. Alles moest je zelf doen. Tot de voortuitgang in de maatschappij kwam. Mensen gingen zich specialiseren en we werden steeds minder zelfstandig. Kan jij nog in je eigen levensonderhoud voorzien, bescherm jij je eigen huis nog, trek jij je eigen tanden nog? De meeste zullen daar nee op antwoorden. En is dat een probleem?
Hetzelfde begint steeds meer op internationaal vlak te gebeuren. Je kan toch niet ontkennen dat we in Europa al steeds meer als één opereren en steeds meer op elkaar vertrouwen. Zelfde met de VN. Een heleboel simpele zielen zullen misschien terug verlangen naar de tijd dat we alles zelf deden, maar de realiteit is toch echt anders.

Erwin

[Polecat]

Doorgaand in dezelfde analogie. Stel dat je in de middeleeuwen was geboren. Toen was er geen politie, geen brandweer, geen ziekenhuis, geen supermarkt. Alles moest je zelf doen. Tot de voortuitgang in de maatschappij kwam. Mensen gingen zich specialiseren en we werden steeds minder zelfstandig. Kan jij nog in je eigen levensonderhoud voorzien, bescherm jij je eigen huis nog, trek jij je eigen tanden nog? De meeste zullen daar nee op antwoorden. En is dat een probleem?
Hetzelfde begint steeds meer op internationaal vlak te gebeuren. Je kan toch niet ontkennen dat we in Europa al steeds meer als één opereren en steeds meer op elkaar vertrouwen. Zelfde met de VN. Een heleboel simpele zielen zullen misschien terug verlangen naar de tijd dat we alles zelf deden, maar de realiteit is toch echt anders.

Erwin

daar gaan we vast en zeker naar toe, alleen is het nog (lang) niet zover... en tot die tijd 'zelluf doen', of in kleinere samenwerkingsverbanden..
En in de middeleeuwen kon een bende roofridders volgens mij redelijk lang ongestoord zijn gang gaan. Tot de goed getrainde legers van een vorst of bisschop orde op zaken stelden..

[ehusmann]

En in de middeleeuwen kon een bende roofridders volgens mij redelijk lang ongestoord zijn gang gaan. Tot de goed getrainde legers van een vorst of bisschop orde op zaken stelden..

Pecies. Moraal van het verhaal: alles zelf willen doen werkt niet al te best, samenwerken brengt ons verder. Hehe, volgens mij heb je het punt eindelijk begrepen.

Erwin

[Polecat]

En in de middeleeuwen kon een bende roofridders volgens mij redelijk lang ongestoord zijn gang gaan. Tot de goed getrainde legers van een vorst of bisschop orde op zaken stelden..

Pecies. Moraal van het verhaal: alles zelf willen doen werkt niet al te best, samenwerken brengt ons verder. Hehe, volgens mij heb je het punt eindelijk begrepen.

Erwin

kwestie van perceptie; ik distilleer daar juist uit dat je als maatschappij juist moet zorgen dat je goed getrainde en goed uitgerustte professionals hebt die je kunnen beschermen tegen boefjes en ze zo nodig uit hun rovershol moet kunnen plukken.. Tuurlijk ken ik het concept van huurlingenlegers, maar over de loyaliteit daarvan zijn wel mooie verhalen te vinden in de geschiedenis..

[Richard from Rotterdam]

Dat is wel erg makkelijk gesteld. Hoezo is de JSF de beste optie? Daar gaat de hele discussie al maanden over en ik geloof niet dat er een duidelijke concensus is. Of is het gewoon jouw mening? Dat mag uiteraard, maar nu staat het er als hard feit.

Feit is dat de enige "serieuze" tegenstander in de ogen van Den Haag, de Gripen NG, nog helemaal niet vliegt en het een zeer groot vraagteken is of dat wel gaat gebeuren. Uiteraard is het mijn mening dat het de beste optie is, maar toon maar aan welk vliegtuig er een betere optie is.

Ik denk dat jij nog eens de geschiedenisboeken in moet duiken. Wat je nu schrijft is niet te vergelijken met de huidige situatie, op meer dan één manier. De politieke stabiliteit van nu (in Europa) is met geen mogelijkheid te vergelijken met de situatie in de jaren ´30. Daarnaast mikten we toen op onze neutrale status, niet op het feit dat er geen oorlog kwam. En tenslotte, onze vloot Fokker D21s en G1en waren weliswaar ontoereikend, maar niet verouderd, in tegendeel.

Maar een serieuze luchtverdediging hadden we niet. En nu mikken we op onze broeders in Europa, maar ik moet nog maar zien hoe hard ze samen willen optreden.

Overigens toont je voorbeeld wel iets anders aan, wat vast je bedoeling niet was. Duitsland liep toen namelijk in een paar weken meerdere landen onder de voet. Deels omdat die landen niet goed voorbereid waren, deels omdat die landen gewoonweg niet waren opgewassen tegen de enorme overmacht van Duitsland. Al hadden we alle mannen van 18 tot 55 jaar oud met een wapen de straat op gestuurd, dan nog hadden we het niet gered (hooguit gerekt). Wat zegt dat je? Mij zegt het dat je je niet tegen alles kán beschermen als klein land. Het is simpel risico management, breng alle risico´s in beeld, bepaal de waarschijnlijkheid, gevolgen en kosten om het te voorkomen en bepaal dan wat te doen. Er zijn dan risico´s waar je je tegen in kunt dekken en er zijn risico´s die je niet kunt afdekken. Klinkt hard, maar zo is het. Een conventionele, directe oorlog met een grootmacht kunnen we niet winnen, simpel. Bereid je daar dan ook niet op voor, maak keuzes en bereid je voor op wat je wel kan.

Oorlog is een risico-afweging, als agressor kies je, net als met alles, de weg van de minste weerstand. Hoe meer weerstand je als land kunt bieden, ook al is dat op papier, des te langer zal een agressor er over nadenken om je aan te vallen.

Ik begin op een papegaai te lijken, maar nogmaals, waarom moeten we op de fighters mikken. We kunnen ook mee doen zonder fighters, of met een ander type. Het is in de laatste 60 jaar ALTIJD onze keuze geweest om mee te doen en dat kon ook prima met de marine of de luchtmobiele brigade.

Het is denk ik een en/en verhaal, niet zozeer of/of.

In tegendeel, als puntje bij paatje komt zijn we aangewezen op bondgenoten. Noem eens één oorlog die we volledig op eigen kracht hebben gevoerd en gewonnen?

De bondgenoten die de luchmobiele brigade in de steek liet in Srebrenica? De bondgenoten die de plek van Nederland in Afghanistan niet willen innemen? Je laatste vraag slaat nergens op omdat Nederland geen zelfstandige oorlog heeft gevoerd. En dus ook niet zelfstandig heeft gewonnen. We hebben wel gezamenlijk verliezen geleden. Voornamelijk door gebrekkige internationale samenwerking.

Het lijkt allemaal zo mooi he, die internationale samenwerking en daar dan op verder bouwen. Afghanistan is het mooiste voorbeeld van het compleet mislukken daarvan op militair gebied. Dat we daar zitten om de verkeerde redenen en tegen wil en dank doet daar niets aan af. Op het moment dat landen hun NAVO-beloften moesten nakomen waren er maar weinig thuis.

Ook moeten we afstappen van het idee dat het NL bedrijfsleven er bij betrokken moet zijn.

dat ben ik niet helemaal met je eens; ik denk dat zelf goede know-how in huis hebben en houden ook een erg belangrijke pijler is onder een defensie-beleid. Jezelf helemaal afhankelijk maken van anderen en alleen maar handelaar/consument ipv producent worden lijkt me op de lange termijn niet wenselijk toch?

Op zich zou je dat denken, maar wanneer je voor vele miljoenen zelf het wiel moet gaan uitvinden dat dan wat minder rond blijkt te zijn dan wat je off-the-shelf kunt krijgen (zie Apache zelfverdedigings-suite) dan kun je je afvragen hoe goed het gesteld is met je know-how. Mocht je een echt degelijke wapenindustrie hebben die ook grote exportkansen heeft, dan moet je het zeker doen, maar dat is in Nederland, in ieder geval in mijn ogen, niet meer aan de hand.

Ik weet niet in hoeverre dit voor de JSF zal opgaan, maar enkele maanden geleden kwam er een onderzoek naar buiten inzake de kosten van de F-22. Toen bleek dat die per stuk (uit mijn hoofd) 40 procent goedkoper had kunnen zijn, wanneer de verschillende onderdelen in maar een paar fabrieken waren gemaakt. Nu komen ze uit tientallen fabrieken uit evenzovele staten, wat erg inefficient en kostenverslindend is.

[ehusmann]

Maar een serieuze luchtverdediging hadden we niet. En nu mikken we op onze broeders in Europa, maar ik moet nog maar zien hoe hard ze samen willen optreden.

En daarmee wil je zeggen dat we het met een goede luchtverdediging wel hadden gewonnen? Nee toch hoop ik...

Oorlog is een risico-afweging, als agressor kies je, net als met alles, de weg van de minste weerstand. Hoe meer weerstand je als land kunt bieden, ook al is dat op papier, des te langer zal een agressor er over nadenken om je aan te vallen.

Precies. En aangezien wij sinds de tweede wereldoorlog altijd de keuze hebben gehad, bepalen wij wanneer de weerstand te groot is. Zelfs als we nog alleen maar pijl en boog zouden hebben gehad hadden we nog de mogelijkheid om de vijand te kiezen. Er zouden er dan niet veel zijn maar toch. Het is in elk geval géén argument om de JSF (of Gripen voor wat dat aangaat) te kiezen.

Het is denk ik een en/en verhaal, niet zozeer of/of.

Totdat de pegels op zijn. En dat is nu zo ongeveer aan de hand. Kijk maar naar de Orions, hoe langer we alles willen, hoe meer we zullen moeten opgeven. Daarbij nogmaals, het kan best zijn dat we de fighters als speerpunt kiezen, maar dan zal een andere ambitie moeten wijken.

In tegendeel, als puntje bij paatje komt zijn we aangewezen op bondgenoten. Noem eens één oorlog die we volledig op eigen kracht hebben gevoerd en gewonnen?

De bondgenoten die de luchmobiele brigade in de steek liet in Srebrenica? De bondgenoten die de plek van Nederland in Afghanistan niet willen innemen? Je laatste vraag slaat nergens op omdat Nederland geen zelfstandige oorlog heeft gevoerd. En dus ook niet zelfstandig heeft gewonnen. We hebben wel gezamenlijk verliezen geleden. Voornamelijk door gebrekkige internationale samenwerking.

Mijn vraag slaat dus op alles. Ik vroeg namelijk om een oorlog die we alleen hebben gevoerd én gewonnen. Er is er maar één geweest de afgelopen eeuw die we zelf hebben gevoerd en dat was in Nederlands Indie, de uitkomst hoef ik je niet te vertellen neem ik aan.
Punt is, wij kunnen helemaal geen zelfstandige oorlog voeren. Als Chavez gek gaat doen en de antillen aanvalt, dan kunnen we een paar F-16s (of straks JSFen) sturen, maar daar krijgen we die eilanden dan niet mee terug. De hele notie van ´zonder bondgenoten´ optreden is dus flauwekul, want dat gebeurt gewoonweg niet.
Overigens, er is ook een punt te maken van het feit dat juist omdat iedereen alles zelf wil doen het zo moeilijk loopt. Kijk naar bijvoorbeeld Bosnie/Kosovo, waarbij veel landen kisten hadden gestuurd, maar dan wel in kleine aantallen. Door alle verschillende types, talen en manier van werken zal de samenwerking echt niet makkelijker worden. In elk geval inefficienter. Als de taken goed verdeeld zouden zijn, zou het denk ik al veel schelen.

Het lijkt allemaal zo mooi he, die internationale samenwerking en daar dan op verder bouwen. Afghanistan is het mooiste voorbeeld van het compleet mislukken daarvan op militair gebied. Dat we daar zitten om de verkeerde redenen en tegen wil en dank doet daar niets aan af. Op het moment dat landen hun NAVO-beloften moesten nakomen waren er maar weinig thuis.

Ga je toch weer mooi de mist in. Geen enkel land had een NAVO verplichting in Afghanistan. De NAVO werd namelijk niet aangevallen en dus hoefde ook helemaal niemand erop te reageren. Dat we er nu zitten en niemand wil overnemen hebben we compleet en totaal aan onszelf te wijten. Deze discussie werd namelijk al vooraf gevoerd, veel partijen in het parlement wilde helemaal niet gaan, maar iemand vond het om onduidelijke redenen nodig. Je kan anderen niet de schuld geven van onze fouten.

Erwin